Iedereen hoopt erop: tot aan het einde thuis kunnen wonen en daar overlijden in de vertrouwde omgeving. Zo verdringen we vaak het idee dat dat niet altijd mogelijk is. Vooral bij gezondheidsproblemen kan het onvermijdelijk zijn naar een verpleeghuis over te gaan. Zeker als de partner al is overleden en de kinderen ver weg wonen.
Nu zijn de verpleeghuizen van tegenwoordig al lang niet meer de kille instituten van vroeger. Hoewel men er met krappe budgetten en personeelstekorten kampt, worden deze zorginstellingen steeds beter ingericht met een nadruk op een persoonlijke woonsfeer.
Opbaren in eigen kamer
Die insteek zie je ook terug wanneer er iemand in een verpleeghuis komt te overlijden. Iedereen kent wel horrorverhalen over nabestaanden die direct na het overlijden de kamer van hun dierbare moeten leegruimen omdat de volgende patiënt al staat te wachten. Er zijn geen wettelijke voorschriften voor deze ontruimingstermijn, maar dit wordt per instelling bepaald. Wel zien we steeds vaker dat er een schappelijke termijn van ongeveer een week wordt aangehouden.
Ook is het vaak mogelijk om de overledene in het verpleeghuis op te baren. Soms in een speciale afscheidsruimte, maar ik zie steeds vaker dat het ook op de eigen kamer kan. Dit vind ik een positieve ontwikkeling, die helemaal past bij de huidige trend waarin men zich bewust is van de emotionele impact die een overlijden heeft op alle betrokken partijen. Want naast de betreffende familie, bouwt ook het verzorgend personeel een band op met de oudere.
Ruimte voor emoties van zorgpersoneel
Ik heb dit onlangs van dichtbij gezien toen er een 86-jarige vrouw overleed op de gesloten afdeling van een verpleeghuis. Zij woonde daar al een aantal jaar, omdat zij door de ziekte van Alzheimer zich helaas niet meer kon redden in haar eigen woning. Ze had alleen een dochter en een kleindochter, die beiden ver weg woonden. Om oma op die hoge leeftijd niet helemaal uit de vertrouwde omgeving weg te halen, kozen zij voor een verpleeghuis in haar eigen woonplaats. Daar had oma een eigen kamer, en er werd op de afdeling gekookt zodat er een zo huiselijk mogelijke sfeer heerste.
Na drie jaar goede verzorging, overleed oma; de dochter was daarbij aanwezig. Tot ieders opluchting kon oma op haar eigen kamer opgebaard worden. Zo konden niet alleen dochter en kleindochter nog uitgebreid Afscheid nemen, ook de verzorgers, vrijwilligers en zelfs de kapster kwamen langs. Ook voor hen is het belangrijk om op een gezonde manier met de dood om te gaan, hoe vaak zij het ook in de werksfeer meemaken. Ik ben ervan overtuigd dat die open houding en ruimte voor emoties, juist ervoor zorgen dat deze mensen in staat zijn om hun cliënten een persoonlijke engevoelvolle verzorging te bieden, zonder af te stompen of een muur om hun emoties op te trekken.
